Kinderopvangbranche zegt zzp’ers vaarwel – massaal terug naar loondienst
In 2025 keren veel zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) in de kinderopvang weer terug naar loondienst. Volgens ABN AMRO is het aantal zzp’ers in de dagopvang en buitenschoolse opvang (bso) met maar liefst 70% afgenomen. Dit blijkt uit een rondvraag van de bank bij kinderopvangorganisaties, brancheverenigingen en bemiddelaars. Lees het volledige artikel hier.
De grote ommezwaai
Waar een deel van kinderopvangorganisaties in 2024 nog sterk afhankelijk waren van zzp’ers – zo’n 10% van de opvang werd toen door 17.000 zelfstandigen uitgevoerd – is dat beeld in 2025 compleet veranderd.
Door de grote kans op schijnzelfstandigheid bij pedagogisch medewerkers (PM’ers) hebben veel kinderopvangorganisaties besloten volledig te stoppen met het inzetten van zzp’ers. Zo maakte een grote kinderopvangorganisatie met honderden locaties eind 2024 publiekelijk bekend per 1 januari 2025 te stoppen met de inzet van zzp’ers. Dit nieuws kwam niet lang nadat bekend werd dat de Arbeidsinspectie een inval had gedaan bij een grote bemiddelaar, mede vanwege de inzet van lager betaalde zzp’ers bij dezelfde organisatie.
Waarom zzp’en in de kinderopvang zo lastig is
De meeste zzp’ers in de kinderopvang werken als pedagogisch medewerker ‘op de groep’. En juist deze functie voldoet vaak niet aan de eisen voor zelfstandigheid, omdat er sprake is van een hoge mate van aansturing en inbedding binnen de organisatie. Bovendien was de mate van ondernemerschap bij veel zzp’ers in de kinderopvang ver te zoeken. Ze waren regelmatig afhankelijk van een bemiddelaar die de diensten, facturatie en overeenkomsten voor hen regelde, zonder dat daar enige kosten tegenover stonden. Dit maakt het risico op schijnzelfstandigheid extra groot, zoals ook bleek uit de ‘zzp – ja of nee?’ publicatie van de Belastingdienst. De criteria voor het vaststellen van zelfstandigheid zijn gebaseerd op de negen gezichtspunten uit het Deliveroo-arrest van 2023 (waaronder dus het ondernemerschap_.
Dat schijnzelfstandigheid een groot risico is voor zzp’ers in de kinderopvang, is overigens niet nieuw. Op Kinderopvang-Wijzer wordt hier sinds 2022 regelmatig over gepubliceerd. Lees meer in het dossier zzp in kinderopvang.
Zzp-bemiddelaars blijven actief
Toch blijven sommige zzp’ers actief in de kinderopvang. Dit geldt bijvoorbeeld voor gastouders, waar geen sprake is van schijnzelfstandigheid, en voor specialisten die korte, specialistische diensten aanbieden, zoals muzieklessen of sportactiviteiten. Ook op platforms als LinkedIn en andere sociale media lijkt iedereen inmiddels wel een bemiddelaar te kennen die claimt de oplossing te hebben voor de Wet DBA-proof inzet van zzp’ers. Of die oplossingen ook écht werken, moet nog blijken.
Toename van rechtszaken en ingrijpen door de Arbeidsinspectie
Daarnaast neemt het aantal rechtszaken toe waarin zzp’ers – die destijds vaak vrijwillig kozen voor het zzp’er-schap – nu alsnog proberen aan te tonen dat ze eigenlijk werknemer in loondienst waren. Dit kan hen tienduizenden euro’s aan nabetalingen opleveren. Nieuwsuur schreef onlangs over dit fenomeen, waarbij diverse schijnzelfstandigen met succes een loondienststatus hebben geclaimd. Lees het volledige artikel hier. Organisaties realiseren zich vaak niet dat ze nog steeds geconfronteerd kunnen worden met claims uit de voorgaande jaren.
De Arbeidsinspectie startte in 2024 een onderzoek naar mogelijke schijnzelfstandigheid in de kinderopvang en viel daarbij binnen bij een grote bemiddelaar. Deze bemiddelaar zou mogelijk schijnzelfstandigen inzetten bij enkele grote kinderopvangorganisaties, waaronder de eerder genoemde organisatie met honderden locaties. De vakbond FNV had het vermoeden dat zzp’ers daar onderbetaald werden en dat cao- en pensioenafspraken werden ontdoken. Er is nog geen uitkomst van het onderzoek bekend.
De toekomst van de kinderopvang
De grote uitstroom van zzp’ers lijkt niet veel invloed te hebben op de arbeidsmarkt in de kinderopvang. Volgens cijfers van het CBS stonden er in het vierde kwartaal van 2024 nog zo’n 6.000 vacatures open, bij een totale werkgelegenheid van 130.000 medewerkers in de sector.
Om deze krapte het hoofd te bieden, besteden kinderopvangorganisaties steeds meer aandacht aan slim personeelsbeheer. Dit doen ze bijvoorbeeld door efficiënter te plannen, met meer gebruik van historische data over aan- en afwezigheid van kinderen, en door hierop een nauwkeurig verwachtingspatroon te baseren. Zo kunnen organisaties personeel effectiever inzetten en voorkomen dat groepen onnodig gesloten moeten worden.
De verwachting is dat de branche zich zal blijven ontwikkelen, met een sterke focus op vaste contracten, innovatieve oplossingen voor personeelsplanning en meer flexibiliteit voor medewerkers. Een efficiente personeelsplanning, bijvoorbeeld met een verwachtingspatronen aan- en afwezigheid gebaseerd op historische data, kan hierbij helpen.
