EHBO-certificering in de kinderopvang: Wat verandert er?
De regels rondom EHBO-certificering in de kinderopvang staan op het punt te veranderen. Staatssecretaris Nobel van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft in zijn antwoord van 13 mei 2025 op vragen van het lid Haage aangekondigd dat de huidige lijst met aangewezen kinder-EHBO-certificaten zal verdwijnen. In plaats daarvan worden duidelijke eindtermen opgenomen in de Regeling Wet kinderopvang.
Waarom veranderen de EHBO-regels?
De wijziging is onderdeel van een bredere poging om de regeldruk vanuit de overheid te verminderen. Momenteel moeten kinderopvangorganisaties kiezen uit een lijst van aangewezen certificaten die vooraf door het ministerie zijn goedgekeurd. Deze lijst ontstaat op basis van een documentencheck, maar biedt geen garantie voor de daadwerkelijke kwaliteit van de trainingen. Daarom zal deze lijst verdwijnen en worden er in plaats daarvan heldere eindtermen vastgesteld die duidelijk maken welke vaardigheden nodig zijn om eerste hulp aan kinderen te kunnen verlenen.
Wat verandert er precies?
In het nieuwe systeem wordt de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de EHBO-certificering volledig bij de private certificeerders gelegd. Dit betekent dat er geen voorafgaande controle meer is door de overheid, maar dat wel duidelijk wordt vastgelegd welke concrete vaardigheden een certificaathouder moet beheersen. Dit omvat onder andere kennis van reanimatie bij kinderen en de verschillen in aanpak tussen baby’s, peuters en oudere kinderen.
Wie is verantwoordelijk voor de kwaliteit?
De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de cursussen en certificaten ligt straks bij de private certificeerders. Dit zorgt voor meer flexibiliteit voor kinderopvangorganisaties, maar vraagt ook om een zorgvuldige keuze bij het selecteren van een certificeerder. Hoewel er geen overheidscontrole meer is op de kwaliteit van certificaten, worden de eindtermen zodanig opgesteld dat ze een duidelijk kader bieden voor de vaardigheden die nodig zijn voor eerste hulp aan kinderen.
Zorgen vanuit de sector
Er is vanuit de sector kritiek op deze nieuwe aanpak. Sommige organisaties vrezen dat zonder centrale controle de kwaliteit van de EHBO-certificering kan variëren. Zij pleiten voor een systeem waarbij niet alleen de inhoud van de trainingen, maar ook de kwaliteit van de trainers en certificerende instanties wordt gewaarborgd. De staatssecretaris heeft aangegeven dat deze sectorinitiatieven naast de nieuwe regelgeving kunnen bestaan, maar dat er geen plannen zijn om deze eisen wettelijk vast te leggen.
Hieronder tref je de antwoorden en vragen aan.
AH 2169 2025Z0777 Antwoord van staatssecretaris Nobel (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 13 mei 2025)
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024-2025, nr. 2098
Vraag 1
Bent u bekend met het artikel ‘EHBO-systeem op de schop: ‘Een kind reanimeren leer je niet online’’ van Kinderopvangtotaal? 1)
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Is het waar dat de huidige systematiek voor EHBO-certificering los wordt gelaten? Zo ja, wanneer wordt dat voorgelegd aan de Tweede Kamer en vanaf wanneer zal deze systematiek veranderen?
Antwoord 2
Als maatregel om regeldruk vanuit de overheid te verminderen werk ik inderdaad aan het laten vervallen van de lijst met aangewezen kinder EHBO-certificaten. In de Regeling Wet kinderopvang neem ik eindtermen van een kinder EHBO-kwalificatie op.[1] In een schriftelijk overleg van 11 april 2024 zijn hierover enkele vragen van uw Kamer beantwoord.[2] Het betreft een wijziging op het niveau van een ministeriële regeling, waarvoor de wet niet in parlementaire betrokkenheid voorziet. Ik ben voornemens hiervoor een internetconsultatie open te stellen. Er is nog geen datum bekend waarop het nieuwe systeem in werking treedt.
Vraag 3
Hoe kunnen kinderopvangorganisaties verantwoordelijk worden gesteld voor het kiezen van de juiste EHBO-training en certificering als zij hier niet de juiste expertise voor hebben? Wordt de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de EHBO-certificering nu niet eenzijdig bij de kinderopvangorganisaties neergelegd? Bent u het ermee eens dat deze organisaties niet in staat zijn om de wildgroei aan aanbod niet kan controleren, mede omdat deze niet dezelfde bevoegdheden hebben als de overheid?
Antwoord 3
Het ministerie heeft op dit moment een lijst van aangewezen organisaties die een kinder EHBO-certificaat mogen verstrekken. Certificering gebeurt dus door private partijen. Kinderopvangorganisaties en gastouders maken vervolgens zelf de keuze welke certificeerder zij kiezen van deze lijst.
De lijst van aangewezen organisaties komt momenteel tot stand door middel van een documentencheck vooraf vanuit mijn ministerie, waarbij enkele basiseisen aan het certificaat en de certificerende organisatie worden getoetst. Hierbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar de onafhankelijkheid van een certificeerder en of de certificeerder zelf toeziet op de kwaliteit van het examen. Ook wordt bekeken of een certificeerder een aantal algemene eisen toetst over de kennis en het inzicht van een persoon bij het behalen van een certificaat (bijvoorbeeld fysieke verschillen tussen zuigelingen en andere kinderen). Deze documentencheck garandeert niet de kwaliteit. Ook wordt de certificerende organisatie naderhand niet meer gecontroleerd. Het huidige systeem grijpt echter wel in op de markt van certificerende organisaties. Met de voorgenomen wijziging vervalt de genoemde documentencheck die mijn ministerie nu uitvoert en daarmee de lijst met aangewezen organisaties.
Het voorgestelde (nieuwe) systeem gaat, net als voorheen, uit van certificering door private partijen. Aangezien die expertise (om cursisten te beoordelen) beschikbaar is in de markt, is het niet nodig dat de overheid een grote rol vervult rondom de certificering.
Het gaat in de kinderopvang echter om kinderen, inclusief de allerkleinsten. Als het om ongevallen gaat, zijn kinderen extra kwetsbaar. Wat ik daarom nog wel als rol voor de overheid zie, is voor iedereen duidelijk maken welke concrete vaardigheden een persoon moet beheersen bij het behalen van een certificaat eerste hulp aan kinderen. Daarom worden er heldere eindtermen in de regelgeving opgenomen. Zo weten houders, pedagogisch medewerkers en gastouders wat ze mogen verwachten en weten toezichthouders wat gecertificeerde medewerkers moeten kunnen.
De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit ligt bij de certificerende organisaties. In het voorgestelde systeem zijn de certificerende organisaties er verantwoordelijk voor dat cursisten aan wie zij een certificaat afgeven, alle eindtermen beheersen die op het certificaat vermeld staan.
Ik begrijp de behoefte om een heldere lijst te hebben met organisaties die een kwalitatief goed certificaat verstrekken. Voor houders en toezichthouders geeft dit duidelijkheid. Wanneer je echt de kwaliteit wil garanderen vanuit de overheid, zoals verondersteld wordt bij de huidige werkwijze, vraagt dit echter om een intensievere toetsing en duidelijke onafhankelijke instantie(s) met de benodigde expertise. In mijn zoektocht naar alternatieven was het voor mij onder andere belangrijk om duidelijkheid te geven over de inhoud van een certificaat en om niet onnodig in te grijpen in de markt van EHBO-certificeerders als dat niet meer kwaliteit oplevert.
Vraag 4
Hoe zal de kwaliteit van EHBO-cursussen en de certificering van medewerkers in het nieuwe systeem worden gewaarborgd? Waarom is er gekozen voor een systematiek waarin alleen eindtermen worden vastgelegd en klopt het dat hierdoor niet meer kan worden vastgesteld of deze eindtermen ook in de praktijk zijn getraind?
Antwoord 4
De huidige werkwijze straalt uit dat er vanuit de overheid controle is op de kwaliteit van een certificaat, terwijl dat niet zo is. Er vindt nu namelijk enkel een eenmalige documentencheck plaats en geen praktijkonderzoek.
In de voorgenomen nieuwe werkwijze blijft de eis bestaan dat er op ieder kindercentrum een volwassene aanwezig moet zijn met EHBO-certificaat dat voor maximaal twee jaar is afgegeven. Er is in het nieuwe systeem – net zoals in het huidige systeem – vanuit de overheid geen controle op de kwaliteit van een certificaat en op de training van eindtermen. In andere sectoren is die controle er ook niet. Een verschil met andere sectoren is wel dat het hier niet zomaar om EHBO gaat, maar om EHBO voor kinderen. Daarom maak ik in de regelgeving duidelijker dan voorheen welke eindtermen (en daarmee competenties) cursisten moeten beheersen bij het behalen van een certificaat. Als een cursist deze eindtermen beheerst, beschikt diegene over voldoende competenties om adequate eerste hulp aan kinderen te bieden.
Vraag 5
Hoe gaat u garanderen dat alle pedagogisch medewerkers met een EHBO-certificering ook daadwerkelijk voldoende over de vaardigheden beschikken die benodigd zijn om te kunnen handelen in levensbedreigende situaties voor hen en voor de kinderen in het nieuwe systeem?
Antwoord 5
Ook nu garandeer ik dit niet. Zie het antwoord op vraag 4.
Vraag 6
Onze fractie bereiken signalen dat het voorstel voor de nieuwe systematiek op basis van eindtermen niet gedragen wordt door de gehele kinderopvangsector; bent u bekend met het alternatieve voorstel vanuit de sector, waarbij eisen worden gesteld aan certificerende instanties, trainers en de inhoud van de EHBOcursus? Wat vindt u van dit voorstel? Bent u bereid dat te doen?
Antwoord 6
Het klopt dat verschillende partijen kritisch zijn over de voorgestelde wijziging. SZW heeft hierover, en over het voorstel vanuit de sector, meerdere keren met sectorpartijen gesproken. Zoals ik heb aangegeven, wil ik met de wijziging duidelijk maken waar een certificaat inhoudelijk aan moet voldoen en wil ik niet onnodig ingrijpen in de markt van EHBO-certificeerders. Ik vind het belangrijk dat alle organisaties die EHBO-certificaten willen en kunnen afgeven, die kans krijgen als ze voldoen aan de voorwaarden. Uiteraard zal ik de effecten van de wijziging monitoren.
Het voorstel vanuit de sector betekent dat er een (nieuwe) instantie moet komen die beoordeelt of aanbieders voldoen aan vergaande eisen. Wanneer de overheid die vergaande eisen in regelgeving zou opnemen en die instantie zou aanwijzen, betekent dit dat er striktere regels komen vanuit de overheid ten opzichte van nu. Daarvoor zie ik geen aanleiding. Verder is in andere sectoren zoals de evenementenbranche of onderwijs ook niet in regelgeving voorgeschreven welke certificaten zijn toegestaan (of eisen aan trainers of cursussen). Ook is, zoals gezegd, naast regeldruk de onafhankelijkheid van belang.
Het voorstel vanuit de sector neem ik dus niet over in regelgeving. Het zou echter wel daarnaast kunnen bestaan. In gesprekken met de initiatiefnemers van het voorstel heb ik aangegeven dat het de sector altijd vrij staat om zelf een keurmerk te introduceren.
1) Kinderopvangtotaal, 21 januari 2025, ‘EHBO-systeem op de schop: ‘Een kind reanimeren leer je niet online’’ (https://www.kinderopvangtotaal.nl/ehbo-certificaat-op-de-schop-een-kind-reanimeren-leer-je-niet-online/)
