Het lijkt erop dat de Rijksoverheid eindelijk actie begint te ondernemen tegen de schijnzelfstandigen die actief zijn in de kinderopvang en onderwijs (en andere zorgsectoren). En dat is voor de ouders ook zeer belangrijk en goed nieuws. We leggen uit waarom.

Kinderen

Een heel belangrijk doel voor de kinderopvang en onderwijs : dat de kinderen zo veel mogelijk vaste gezichten zien bij de opvanggroep of in de klas. Medewerkers die de kinderen door en door kennen en begeleiden.

Dat de pedagogisch medewerkers en leerkrachten de ontwikkeling van het kind langdurig volgen, inspelen op de ontwikkelingen en de behoefte van de kinderen en de groep. Die lachen en spelen met de kinderen, die jou als ouder kennen en te woord staan, gesprekken voeren met jou als ouder, zorgen dat er voor het kind op de verjaardag extra aandacht is, en wanneer nodig, dat zij bij zorgen contacten met (externe) partijen leggen. Dat kan alleen met vaste medewerkers in de sector.

ZZP’ers

In de zorgsector (waaronder kinderopvang ook valt) en onderwijs zijn de laatste jaren veel zogenaamde zzp’ers aan de slag gegaan. Ook wel bekend als freelancer of zelfstandige. Natuurlijk leuk voor iedereen om een eigen onderneming te hebben, maar volgens de regelgeving zijn dit geen zelfstandigen, maar schijnzelfstandigen als ze in de (meeste) functies binnen zorg en onderwijs aan de slag gaan. Doordat er een gezagsverhouding in de praktijk bestaat (volgens wet DBA) kunnen ze eigenlijk alleen in loondienst werken.

Doordat er al jaren een personeelstekort is in de branches, zijn de organisaties vaak gedwongen om dan toch maar de wet te overtreden en deze zogenaamde zzp’ers in te zetten. Doordat de wet DBA nogal rammelt is in 2016 al besloten hier niet echt op te handhaven. Die beslissing van toen kost de samenleving behoorlijk wat geld en levert andere problemen op.

Kosten

De kosten om een ZZP’er in te huren zijn vaak veel hoger dan de kosten van een medewerker in loondienst. Dit kan soms wel oplopen tot een factor 2 of 3 van een medewerker in loondienst. En die kosten moeten natuurlijk wel ergens terugverdiend worden, of er moet bezuinigd worden op iets anders. Bij kinderopvang zal dat dus betaald worden door de klant, dus de ouder. Bij de kinderopvangtoeslag houdt de Rijksoverheid hier geen rekening mee. Bij ziekenhuizen e.d. zal dat tot uiting komen in o.a. de ziektekostenverzekering.

Stabiliteit

Ook de kwaliteit van de pedagogisch professional in de kinderopvang komt in het geding. Een veilig pedagogisch klimaat zorgt ervoor dat jouw kind de wereld om zich heen kan ontdekken, kan socialiseren, zich optimaal kan ontwikkelen en plezier heeft. De kinderen in de kinderopvang en het onderwijs zijn gebaat met vaste gezichten en langdurige begeleiding door een groep vaste medewerkers.

Nu zullen er altijd wisselingen in een personeelsbestand zijn, maar bij een ZZP’er zijn de kenmerken : zelfstandig, vervangbaar, kortdurend, niet verbonden. Die staan dus haaks op de langdurige begeleiding van het kind door vaste gezichten.

Verdienmodel

Door de toename van het aantal ingeschreven zzp’ers in de Kamer Van Koophandel is er nog een toename geweest: van platforms (zoals bemiddelingsorganisaties) die vraag en aanbod van deze zzp’ers samen voegen. En daar natuurlijk als platform aan willen verdienen. Die ook gebaat zijn om medewerkers in loondienst te lokken om zzp’er te worden. Dat er aan het zzp’er zijn ook veel risico’s kleven wordt meestal iets minder (of niet) toegelicht.

Deze bemiddelingsbureaus zijn de laatste jaren ook als paddenstoelen uit de grond opgekomen.

Standpunt kinderopvangorganisaties

Steeds meer kinderopvangorganisaties nemen een standpunt in dat ze geen zzp’ers meer in willen zetten. Omdat de gevraagde uurtarieven te hoog zijn en niet meer betaald kunnen/willen worden. En om kwaliteit van hun diensten te kunnen waarborgen. Hierdoor zullen er wel organisaties zijn die moeten besluiten om het aantal kindplaatsen te verkleinen en/of dus ook contracten met ouders voor de opvang van hun kinderen te ontbinden.

Schijnzelfstandigheid

De schijnzelfstandigheid is al tijden een probleem. Nederland is ook hiervoor door de EU op de vingers getikt vanwege het hoge aantal. Het voornemen van de Rijksoverheid is om dit in 2025 met verbeterde wetgeving aan te gaan pakken. Minister Van Gennip heeft echter toegezegd om te kijken of er in de kinderopvang, zorg en onderwijs al eerder maatregelen genomen kunnen worden om de schijnzelfstandigheid aan te pakken. Dit in antwoord op vragen tijdens het debat met de Kamercommissie voor Sociale Zaken over de arbeidsmarkt op 20 oktober 2022 van Marijke van Beukering (D66) om specifiek in de kinderopvang dit probleem aan te pakken wegens de enorme toename van schijnzelfstandigen.

Aanpak platforms

Het lijkt erop dat de Rijksoverheid nu toch in actie begint te komen. In Europees verband wil men de schijnzelfstandigheid van het platformwerk aanpakken. Bekende voorbeelden zijn Uber en Deliveroo, waar in Nederland al vonnissen tegen zijn uitgesproken. Maar in iedere sector zijn er meerdere platforms actief.

Met de voorgestelde regelgeving zijn platforms, en niet werknemers, straks verantwoordelijk om aan te tonen of iemand daadwerkelijk als zzp’er werkt of in een normaal dienstverband zit. Een belangrijke stap om die werkenden beter te beschermen. Te verwachten is dat het aantal platforms sterk zal afnemen, nu zijn de risico’s voor de bemiddelingsbureaus behoorlijk beperkt.

Personeelstekort

De aanpak van de schijnzelfstandigheden lost natuurlijk niet het personeelstekort op. Maar het voorkomt wel een uitbreiding van de problemen doordat medewerkers in loondienst naar het zzp’erschap gelokt worden. En het zal ervoor zorgen dat de kosten van inzet medewerkers beter beheersbaar zijn en niet de extra kosten  doorberekend hoeven te worden in de uurtarieven aan de ouders. En voor de medewerkers zelf een betere bescherming van hun positie.

Vacatures kinderopvang

Kinderopvangorganisaties zijn op zoek naar medewerkers in de kinderopvang. Medewerkers waarin deze organisaties kunnen investeren door opleidingen of carrièremogelijkheden aan te bieden. Medewerkers waarmee het beleid van de organisaties langdurig vorm gegeven kan worden, of uitgebreid kan worden. Medewerkers waarmee de kwaliteit van de kinderopvang op langere termijn kan worden behouden en worden uitgebouwd. Medewerkers die een vast gezicht zijn voor de kinderen. Op de vacaturebank voor de kinderopvang tref je deze vacatures aan.

De gegegevens in dit artikel zijn voor het laatst bijgewerkt en gecontroleerd op 26 december 2022