Op dit moment zijn er aanzienlijke verschillen in de kwaliteit van de opvang die gastouders bieden. Met als doel ervoor te zorgen dat kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen, streeft het kabinet ernaar extra kwaliteitsnormen vast te leggen in de wet. Deze normen omvatten onder andere het opnemen van vier pedagogische basisdoelen in de wet, een verplichting voor gastouders om voortdurend te werken aan de ontwikkeling van kinderen, en jaarlijkse coaching voor alle gastouders. Het wetsvoorstel wordt voorgelegd aan de Tweede Kamer als een eerste stap om de kwaliteitseisen voor gastouderopvang te verhogen.
Uit de Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang blijkt dat een aanzienlijk aantal gastouders hoogwaardige opvang biedt. Desalniettemin vertoont één op de vijf gastouders een lage tot zeer lage pedagogische kwaliteit, wat resulteert in een beperkte stimulans voor de ontwikkeling van kinderen. Dit wetsvoorstel stelt daarom aanvullende kwaliteitseisen om deze gemiste kans aan te pakken. Om gastouders te ondersteunen bij het naleven van deze nieuwe maatregelen, wordt de maximale uurprijs voor gastouderopvang in 2025 verhoogd met € 0,21.
Minister Van Gennip: “Ouders moeten erop kunnen vertrouwen dat hun kind in goede handen is bij de opvang. Nederland kent gelukkig een zeer hoge kwaliteit van kinderopvang. Toch zie ik binnen de gastouderopvang nog te veel verschillen in kwaliteit, daarom neem ik nu verschillende maatregelen. Ik begrijp goed dat dit voor sommige gastouderbureaus en gastouders extra inzet vergt, maar uiteindelijk zorgt dit ervoor dat kinderen zich beter kunnen ontwikkelen.”
Maatregelen om kwaliteit gastouders te waarborgen
In het wetsvoorstel worden 4 pedagogische basisdoelen, die nu al gelden voor kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang, opgenomen in de wet voor gastouders. Deze doelen zijn: emotionele veiligheid voor het kind bieden, persoonlijke en sociale kwaliteiten bevorderen en normen en waarden overbrengen. Ook wordt er een maximum gesteld aan 2 gastouderbureaus waarbij een gastouder kan zijn aangesloten. Tot slot wordt een pedagogisch beleidsmedewerker geïntroduceerd die gastouders pedagogisch coaching zal bieden. Dit is ook een bestaande eis in de dagopvang en buitenschoolse opvang.
In een zogeheten algemene maatregel van bestuur worden nog een aantal eisen uitgewerkt. Zo moeten gastouders zelf een pedagogisch werkplan opstellen en jaarlijkse aan hun ontwikkeling blijven werken. Ook wordt het voor alle gastouders verplicht om een achterwacht te regelen die, in het geval van calamiteiten, binnen 15 minuten ter plaatse kan zijn. De algemene maatregel van bestuur gaat zo spoedig mogelijk online voor internetconsultatie.
Maximum uurprijs omhoog
Een deel van de van de gastouderbureaus en gastouders voldoet al aan deze maatregelen. Voor anderen zal dit een extra inspanning vergen. Daarom overweegt minister Van Gennip een overgangstermijn voor gastouderbureaus en gastouders om hen zo goed mogelijk te ondersteunen. Daarnaast wordt de maximum uurprijs voor gastouderopvang in 2025 met € 0,21 verhoogd verhoogd. Dit betekent dat het tarief waarover ouders kinderopvangtoeslag ontvangen omhoog gaat.
4-ogenprincipe
Het kabinet heeft geen aanpassing gedaan voor wat betreft het 4-ogenprincipe, iets wat bij kinderdagopvang verplicht is. Het kabinet meet hier met 2 maten, als reden wordt net als in het verleden aangevoerd dat er een vertrouwensrelatie is tussen gastouder en vraagouder, daarbij zou begeleiding van het gastouderbureau (let wel: 16 uur per jaar, deels op afstand!) een waarborg zijn. Volgens onderzoek van Kohnstamm Instituut wordt de gastouder in meeste gevallen 2 keer per jaar voor circa 1 uur bezocht door bemiddelingsmedewerker.
Er wordt daarbij volledig voorbij gegaan aan het feit dat kans op misbruik bij kinderdagopvang relatief laag is, terwijl dit in huiselijke omgeving juist hoger is.
Oppassubsidie
De gastouderopvang (en gastouderbureaus) is (zijn) deels groot geworden in het verleden door de zogenaamde “oppassubsidie” voor opa’s en oma’s. Hierbij werd (en wordt) de informele opvang door opa/oma deels vervangen door formele opvang met financiële voordelen voor (groot)ouders. Zo heeft circa 25 % van de gastouders een familierelatie met de kinderen die zij opvangen, waarbij dan overgrote meerderheid de grootouder is. Bijna de helft van deze gastouders vangt alleen kinderen op die familie zijn. (onderzoek Kohnstamm Instituut). De gemiddelde leeftijd is 50 jaar. Meer dan 50% van de gastouders valt in de leeftijdscategorie 50 tot 70 jaar. Dit in schril contrast met de kinderopvang, waar gemiddelde leeftijd circa 37 jaar is.
De aanpassingen van de kwaliteitseisen zullen mogelijk gevolgen hebben voor het aantal grootouders wat nu gastouder is.
